Asertywność to sztuka wyrażania uczuć, myśli i życzeń oraz dbałość o przestrzeganie należnych nam praw, ale bez naruszania praw innych. Jest to umiejętność, której można się nauczyć, a nie cecha, z którą jedni się rodzą, a inni nie. Asertywność pomaga nam nawiązywać poprawne relacje społeczne, radzić sobie w sytuacjach trudnych, zaspokajać nasze potrzeby, pragnienia, spełniać życzenia; zapobiega też niepotrzebnemu kumulowaniu emocji. Temat asertywności jest szczególnie istotny dla dzieci i młodzieży w kontekście umiejętności asertywnego odmawiania. Asertywne odmawianie polega na bezpośrednim, uczciwym i stanowczym wyrażeniu swojej odmowy – „nie”, bez pretensji i usprawiedliwień. Niezbyt jasno wyrażona forma odmowy lub nadmierne usprawiedliwianie się może bowiem zachęcać rozmówcę do dalszego namawiania. Najlepszym argumentem jest odwołanie się do swoich preferencji: „wolę”, „chcę”, „postanowiłem”, bez proszenia o pozwolenie czy tłumaczenia. Czasem warto jest też uprzedzić, że nie będzie się czegoś robić, zanim dojdzie do konieczności bezpośredniej odmowy, np. „chcę od razu powiedzieć, że chętnie z wami porozmawiam, ale nie będę palić”. Jedną z najczęściej stosowanych technik asertywnego zachowania, szczególnie przydatną, gdy chcemy powiedzieć „nie” drugiej osobie jest „zacięta płyta”. Polega ona na sformułowaniu krótkiego, precyzyjnego i łatwego do zrozumienia stwierdzenia, a następnie na wielokrotnym powtarzaniu go spokojnym i stanowczym tonem, np. „dziękuję, nie palę”. Ważne jest, aby język ciała był zgodny z tym komunikatem. Dobrze jest tę technikę wcześniej przećwiczyć, aby nie dać się rozmówcy zbić z tropu.
